As axudas ao libro escolar en galego volven minguadas

Manual de matemáticas en galego / CEIP López Ferreiro (Santiago)

“A Xunta de Galicia potenciará a produción editorial en galego mediante unha liña de axudas que asegure a existencia dunha oferta suficiente de materiais didácticos naquelas áreas en que a lexislación educativa determine que a lingua galega sexa a vehicular da súa aprendizaxe”. A Lei do Libro e da Lectura do ano 2006 convertía deste xeito en obriga legal o precepto instaurado dous anos antes polo Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega (PXNL), aprobado por unanimidade do Parlamento durante o último Goberno de Manuel Fraga, que instaba a “garantir unha oferta de materiais didácticos de calidade” en galego. Con estes textos como base legal, o Executivo vén convocando anualmente unha liña de subvencións destinada a elaborar estes materiais que, nos apenas dous anos que transcorreron dende 2009, sufriu un desplome de ata o 72%.

A primeira gran tesoirada a estas axudas chegou no exercicio de 2010. Daquela, a Secretaría Xeral de Política Lingüística recortou máis da metade do subsidio. Así, a orde “para a concesión de subvencións para a edición en lingua galega de recursos didácticos curriculares para niveis non universitarios” pasou dos 1,05 millóns de euros de 2008 e 2009 a un total de 501.617 euros. Esta importante caída, fortemente rexeitada dende o sector editorial galego, reproducíase o 1 de marzo deste ano. Daquela, o departamento que dirixe Anxo Lorenzo convocaba as axudas “por unha contía máxima total de 400.000 euros”. Non obstante, a concesión das subvencións dilatouse no tempo ata que, o 7 de setembro, Política Lingüística as deixaba “sen efecto” amparándose na “política orzamentaria” e no “necesario equilibrio entre ingresos e gastos” na Xunta.

Tal e como prometera naqueles días o propio Lorenzo ante as diversas protestas da comunidade educativa e dos editores, esta orde volveuse publicar antes do remate do ano

Advertisement

Libros de texto: unha ‘gratuidade’ cada vez máis cara

Imaxe promocional da Consellería de Educación

“As tropas de Iraq de Touriño foron os libros de texto”. Durante a campaña electoral das autonómicas de 2009 un veterano político galego resumía deste xeito a que fora primeira decisión do Goberno bipartito. Igual que José Luis Rodríguez Zapatero decidira inaugurar a súa xestión mandando regresar aos soldados da guerra de Bush, o Executivo de PSdeG e BNG quixera que a súa primeira medida fose instaurar a gratuidade universal dos textos escolares, mediante un sistema de préstamo. Nese mesmo 2009 o cambio de cor política na Xunta supuña o comezo da fin dese modelo: a nova consellería, dirixida polo popular Jesús Vázquez, decidía rematar cos libros de balde e instauraba a chamada Gratuidade Solidaria, subvencións parciais á compra dos manuais que, dous anos despois, dan lugar a certos problemas de xestión e tamén a dúbidas sobre a súa rendibilidade. As cifras oficiais xa poñen en cuestión que saia máis barato subvencionar que prestar.

Este xoves dúas publicacións, unha no Diario Oficial de Galicia e outra no diario El País, poden servir como mostra dos problemas xerados pola Gratuidade Solidaria. No DOG, Educación inclúe unha orde para “ampliar importes para o financiamento das axudas para a adquisición de libros de texto”, dotada no pasado 5 de decembro cun montante de 2,9 millóns de euros. En El País, a xornalista Cristina Huete relata que a consellería “aínda debe tres millóns polos textos escolares” aos libreiros, unha cantidade que todo semella indicar que será abonada coa ampliación de crédito publicada no boletín oficial galego.

Estas dúas publicacións poden servir como síntoma dos problemas de xestión e, ao tempo, das dúbidas sobre a rendibilidade da Gratuidade Solidaria para o erario público.

Os últimos libros do vello decreto custan 50.000 euros

PP, PSdeG e BNG e a ex conselleira, anunciando o pacto pola lingua en 2007

O día da presentación dos Orzamentos Xerais no Parlamento é un día de especial traballo nas redaccións dos medios de comunicación (no caso galego, dos medios que van quedando). É unha xornada de mergullarse en táboas infindas e apostar, decidir onde se ataca para amosarlle ao lector unha primeira impresión das contas da Xunta para o seguinte ano. Nesa tesitura pódese optar, esencialmente, por dúas estratexias: tentar ofrecer unha panorámica do proxecto financeiro ou ir ao detalle, buscar algo concreto e tanxible. Dada a magnitude do plan orzamentario, que agora comeza un longo debate na Cámara, realizaremos o primeiro achegamento optando pola segunda vía, indo ao detalle. Viaxen con nós.

Sobrevoamos o orzamento da Consellería de Educación e planeamos sobre o que hai doce meses foi un dos puntos máis controvertidos: o gasto en cambiar libros de texto en galego pola súa versión castelá. Ao tomar terra chegamos ás táboas nas que se recollen as contas da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos e, no programa de “servizos e axudas complementarias da ensinanza” observamos que o epígrafe “axudas libros de texto e material escolar” medra por segundo ano consecutivo.

Se en 2010 o departamento que dirixe Jesús Vázquez dotaba a esta partida con 8,5 millóns en 2010 e con 10,8 en 2011, desta volta Educación volve sumar millóns e chega aos 15. Ademais, o seguinte epígrafe, co mesmo nome  pero coa engádega do termo “plurilingüismo” continúa a existir pero cae notablemente e pasa de 2 millóns de euros a só 50.000. Cal é o destino desta cantidade? Sufragar a substitución dos derradeiros libros de texto procedentes do programa de préstamo creado polo bipartito de PSdeG e BNG, manuais que estaban redactados en galego pero que o denominado Decreto do Plurilingüismo encadra nas materias que se han de impartir en castelán.